CNN Türk ?stihbarat ?efi Nihat Uluda?’?n özel haberine göre, Aya Theodoros Kilisesi olabilece?i dü?ünülen tarihi yap?, Bizans döneminde, Komnenoslar Hanedanl???n?n hüküm sürdü?ü 11-12. yüzy?llarda yap?ld?.

FAT?H SULTAN MEHMET DÖNEM?NDE CAM?YE DÖNÜ?TÜRÜLDÜ

Yakla??k 900 y?ll?k tarihi kilise, Fatih Sultan Mehmet dönemi ulemâs?ndan ?eyhülislâm Molla Gürâni ?emseddin Ahmed Efendi taraf?ndan 1476 y?l?nda camiye çevrildi. Camiye dönü?üm esnas?nda kuzeybat? cepheye tu?ladan minare eklenirken bir de mihrap ni?i tanzim edildi.

TAR?H? CAM? RESTORE ED?LD?

Vak?flar Genel Müdürlü?ü taraf?ndan 2018 y?l?nda ba?lat?lan restorasyon çal??mas? 2021 y?l?nda tamamland?. ?stanbul Vak?flar 1. Bölge Müdürü Hayrullah Çelebi, “Caminin çat?s? ve kur?unlar? yenilenirken, iç mekân duvarlar?nda yap?lan s?va raspas?n?n alt?ndan Geç Osmanl? dönemine ait kalem i?i bezemelere ula??lm??t?r. Tarama ve noktalama tekni?i ile eksik bölümlerinde tamamlama yap?ld?. Caminin d?? cephelerinin çimento derzleri temizlenmi? ve horasan harc?yla derzleri yeniden yap?lm??t?r. ?ç mekânda özgün duvar sistemati?inin okunmas? için baz? bölümler aç?kta b?rak?lm??t?r. Caminin d?? cephelerindeki bozulmu? durumdaki derzler yenilenmi?, güçlendirme amaçl? olarak duvarlara enjeksiyon yap?lm??t?r. Statik aç?dan sorunlu olan sütunlara paslanmaz çelikten ku?aklama yap?lm??t?r. Minarenin petek bölümü y?k?lmaya yüz tuttu?undan bu bölüm yeniden örülmü?, pete?i yenilenmi?tir. Ayr?ca tüm elektrik tesisat? yenilenmi?tir.” dedi.

700 YILLIK MOZA?KLER GÜN I?I?INA ÇIKARILDI

Molla Gürani Cami’nin giri?indeki kubbelerde bulunan mozaiklerin üzerlerinin 1840’l? y?llarda yap?lan restorasyon s?ras?nda ?sviçreli Mimar Fossatti taraf?ndan s?va tabakas?yla örtülmü?tü.

TEVRAT’TA ?SM? GEÇEN PEYGAMBERLER?N MOZA?KLER?

Güney kubbe içerisindeki mozaikler, Sekiz dilimli kubbenin merkezinde, kuca??nda Hz. ?sa ile beraber oturan koyu lacivert giysili Hz. Meryem figürü bulunuyor. Hz. ?sa’n?n yüzü belirgin olmakla beraber, Hz. Meryem’in yüz hatlar? çok belirgin de?il. Sekiz dilimin içinde ise, Tevrat’ta ad? geçen peygambere yer verildi. Peygamberlerin isimlerinin oldu?u bölüm ise maalesef okunamayacak durumda… Mozaiklerin üzerlerinde temizlik yap?larak, mikro enjeksiyon yöntemiyle s?valar konsolide edildi ve mozaikler bu ?ekilde koruma alt?na al?nd?…

KAZILARDA ?APELLER DE BULUNDU

Restorasyon kapsam?nda gerçekle?tirilen ara?t?rma kaz?lar?nda caminin kuzey ve güney cephelerine biti?ik olarak yap?lm?? olan parekklesionlara ait (mezar ?apelleri) kal?nt?lar ortaya ç?kar?ld?… "Parekklesion" ad? verilen bu ?apeller, Bizans döneminde defin ve mezarla ilgili ritüellerin yap?ld??? mekânlard?. Molla Gürâni Camii'nin kuzey ve güney kanad?ndaki bu mekânlar Osmanl? döneminde meydana gelen deprem ve yang?nlar neticesinde y?k?lm??, temel seviyesinde korunarak günümüze kadar ula?t?.