Bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde açıklanan Hukuk ve Ekonomi Reformunun anlam bulması ve uzun vadede kalıcı olması için eğitim reformunun da yapılması gerektiği yönünde kamuoyunda tartışmalar yapılmıştır. Ayrı bir başlık altında bir “Eğitim reformu” yapılmamış olmakla beraber, içerik olarak reform nitelinde olan ve aslında Hukuk ve Ekonomi Reform planlamasından hiç de geri kalmayan bir “Eğitim Reformu” planlaması hâlihazırda var denebilir. Nitekim 2023 Vizyon Belgesi kapsamında eğitimde yapılması hedeflenen devrim niteliğindeki yenilikler aynı zamanda bir “Eğitim Reformu” olarak nitelendirilebilir.

Bu belgede planlanan yeniliklerin hayata geçmesi halinde eğitimde çok köklü değişikliklerin olacağı öngörülmektedir. Birçok yeniliği içinde barındırmakla beraber en çok dikkat çeken önemli yenilikleri hatırlamak gerekirse aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür.

1.Müfredatın yenilenmesi: Planda yer alan hedeflerden en önemlisi hiç şüphesiz eğitim müfredatının sil baştan yenilenmesi hedefidir. İnsanı bir bütün olarak ele alan varoluşçu bakış açısıyla müfredatın yenilenmesi hiç şüphesiz en köklü değişiklik olacaktır. Yeni müfredatla konu-kazanımların hafifletilmesi, buna bağlı olarak da ders sayılarının azaltılması, yarışma duygusu ve sınav kaygısının azaltılması hedeflenerek çocukların kendi özüne inip insani hasletlerini geliştirmesi ve sosyal sportif faaliyetlere daha çok zaman ayırması hedeflenmektedir. Ancak böylesi önemli, kapsamlı ve uzun vadeli çalışma gerektiren bir konuda henüz somut bir adım atılmamış olması, kamuoyunun görüş ve önerilerine açılmamış olması be hedefin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair soru işaretlerine neden olmaktadır.

2. Öğretmenlik Meslek Kanunu: 2023 Vizyon Belgesinin somut olarak hayata geçebilmesi için adeta ön şart niteliği taşıyan Öğretmenlik Meslek Kanunu hiç şüphesiz en önemli yeniliklerden birisi olacaktır. Nitekim öğretmenlik mesleğinin profesyonel bir meslek olarak yasal zemine oturması, kendine özgü kurallar çerçevesinde icra edilmesi, kimlik ve kişilik kazanması için bu kanun hayati önem taşımaktadır. Aynı şekilde okul yöneticiliğinin ikinci görev olmaktan çıkarılıp profesyonel bir meslek olması, iğreti bir görev olmaktan çıkarılıp kalıcı kadroya dönüşmesi, hem öğretmenlerin hem de yöneticilerin görev sorumluluk ve yetki sınırlarının belirlenmesi adına son derece önem taşımaktadır. Ancak böylesi bir kanunun henüz yasalaşmamış olması, hatta ciddi bir çalışma taslağının şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmamış olması ve en önemlisi mali sebeplerle meclis gündemine dahi alınamamış olması 2023 Vizyonunu ete kemiğe büründürüp hayat verecek olan personelin ümitlerini kırmaktadır. Dolayısıyla da bu vizyon hedeflerinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair soru işaretlerine neden olmaktadır.

3. Okullara doğrudan ödenek aktarılması: Bilindiği üzere 2023 Vizyon Belgesinde okulların performans esaslı ödenek sistemine geçeceği belirtilmektedir. Bir başka ifadeyle aslında zaten hâlihazırda her beş yılda bir zorunlu olarak her okul tarafından yapılan Stratejik Planların bütçe boyutuyla da uygulamaya geçirilmesi anlamına gelmektedir. Nitekim bu planlarda geleceğe dönük beş yıllık amaçlar ve hedefler belirlenerek bu hedeflerin gerektirdiği mali bütçede de yazılmaktadır. Ancak burada yazılan bütçeler okullara ulaşmamaktadır. Nitekim bilindiği üzere mevcut uygulamada bazı okul türlerine bol miktarda ödenek ulaşırken, bazılarına kısmen ulaşmakta, bazılarına ise hiç ulaşmamaktadır. Özellikle Temel Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı olan İlkokul ve Ortaokullara kuruş ödenek ulaşmamakta, deyim yerindeyse bu okullar, saldım çayıra Mevla’m kayıra mantığıyla kaderine terk edilmiş durumdadır. Temizlik, kırtasiye ve onarım ödenekleri de yine tüm okullara ulaşmamakta, aslında her okulun hakkı olan bu ödeneğin adil bir şekilde okullara ulaştırılmamasından kaynaklı olarak ülkenin çocuklarının bir kısmı ihmal edilmekte ya da cezalandırılmaktadır. İşte bu adaletsizliği ve eşitsizliği ortadan kaldırmak adına hayati önem taşıyan ödeneklerin doğrudan okullara tahsis edilmesi uygulamasının 2023 Vizyon Belgesi kapsamında hayata geçmesi planlanmıştır. Ancak diğer hedeflerde olduğu gibi bu konuda da henüz somut bir adım atılmamış olması ne yazık ki 2023 Vizyon Belgesinin gerçekliği hakkında soru işaretlerine neden olmaktadır.

4. Her okula Beceri Atölyesi Kurulması: Vizyon Belgesinde yer alan en önemli ve somut hedeflerden birisi de her okula Beceri Atölyesi açılması hedefidir. Öğrencilerin yetenek ve becerilerini geliştirmeleri, yaparak yaşayarak öğrenmeleri ve bilhassa yapay zekâ alanındaki teknolojik gelişmeye uygun olarak Robotik Kodlama atölyelerinin her okulda açılması hedeflenmiştir. Bu alandaki çalışmalar kısmen başlamış, bazı okullarda yapılmış, bazı okullarda ise Belediyeler ve Sivil Toplum Kuruluşlarının desteğiyle yapılmaya çalışıldığı görülmektedir. Ancak ciddi maliyet gerektiren bir iş olduğundan henüz yeterli seviyede olduğunu söylemek zordur. 

Sonuç ve öneri: 2023 Vizyon Belgesinde yer alan tüm hedeflerin önemli olduğuna ancak yukarıda saydıklarımızın çok daha önemli ve acil olduğuna inanmaktayız. Bu nedenle ülkemizde eğitime sınıf atlatacak olan bu hedeflerin 2023 Yılına kadar hayat bulması en samimi temennimizdir. Reform niteliğindeki bu hedeflere göre 2023 yılına iki yıl gibi kısa bir süre kaldığı dikkate alındığında hedeflerden henüz uzak olduğumuzu söylemek mümkündür. Bu tarihi fırsatın kaçırılmaması, içerik olarak reform niteliğinde olan 2023 Vizyon Belgesinin olası bir fiyaskoyla sonuçlanmaması için devletimizi, bakanlığı, sendikaları, sivil toplum kuruluşlarını ve toplumun tüm kesimlerini bu hedeflere destek vermeye ve millet olarak bu fırsatı iyi değerlendirip elimizi çabuk tutmaya davet ediyoruz.

Lider Eğitimci Yazarlar Derneği